Rok Jadwigi Zamoyskiej

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska W 2023 roku upłynie sto lat od śmierci Jadwigi Zamoyskiej (1831-1923) - polskiej działaczki społecznej, patriotki. Z tej okazji została wybrana przez Sejm RP patronem roku 2023. W uchwale zwrócono uwagę, że "w listopadzie 2023 roku upłynie sto lat od śmierci Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej – współtwórczyni fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowanej społecznie patriotki, służebnicy Bożej, poliglotki, autorki spójnego systemu pedagogicznego, założycielki pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego i prekursorki myślenia o oświacie w kategoriach zarządzania projektem".

Jadwiga Zamoyska była m.in. współtwórczynią założonej pod Poznaniem Fundacji Zakłady Kórnickie (Szkoły Domowej Pracy Kobiet).

Była wszechstronnie wykształcona, oprócz typowego wykształcenia dla córek ziemiańskich jak literatura, geografia, historia, gra na klawikordzie, znała wiele języków obcych. Jako żona generała Władysława Zamoyskiego, polityka związanego z Hotelem Lambert zamieszkała w Paryżu i brała udział we wszystkich formach działalności męża. Towarzyszyła i pomagała mężowi w podróżach dotyczących działalności politycznej, m.in. w Stambule, Bukareszcie i w Anglii. Dokonywała korekty artykułów i przemówień męża, redagowała i przepisywała korespondencję. Wspomagała swego brata, Jana w jego działalności powstańczej.

Po śmierci męża znalazła oparcie w zakonie oratorian i pod wpływem ich idei zakładania stowarzyszeń religijnych bez obowiązku składania ślubów zakonnych, postanowiła utworzyć “szkołę życia chrześcijańskiego”. Plany te zrealizowała po odziedziczeniu przez najstarszego syna, Władysława dóbr kórnickich. W ten sposób w 1882 roku założyła w Kórniku pod Poznaniem Szkołę Domowej Pracy Kobiet, zwaną Zakładem Kórnickim. Była to pierwsza szkoła gospodarcza na ziemiach polskich. W 1885 Jadwiga Zamoyska została objęta tzw. ustawami bismarckowskimi i wydalona z Prus jako obywatelka Francji. Przeniosła wówczas szkołę do Lubowli na Spiszu, potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, a w 1891 do zakopiańskich Kuźnic, które jej syn nabył w 1889 na licytacji. Szkoła Domowej Pracy Kobiet cieszyła się dużym zainteresowaniem społeczeństwa oraz miała poparcie władz kościelnych. Program nauczania obejmował oprócz wychowania religijnego i zajęć praktycznych (typu szycie, gotowanie, zarządzanie gospodarstwem domowym), także naukę literatury, geografii, historii Polski, rysunku, i śpiewu. W ciągu prawie 70 lat istnienia Zakład opuściło kilka tysięcy dziewcząt wychowanych w duchu patriotyczno-religijnym, wyuczonych wszelkiego rodzaju prac z zakresu gospodarstwa domowego.

Zamoyska napisała szereg dzieł o tematyce religijno-wychowawczej. Najważniejsze z nich to: „O miłości Ojczyzny”, „O pracy”, „O wychowaniu”. Zmarła 4 listopada 1923 roku, w Kórniku w rodowej siedzibie Działyńskich, dokąd wróciła po latach emigracyjnej tułaczki.

W uznaniu jej zasług położonych dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu działalności wychowawczej i filantropijnej, marszałek Józef Piłsudski dekretem z 13 lipca 1921 roku zaliczył Zamoyską w poczet Kawalerów Orderu Odrodzenia Polski IV klasy.

{slider title="Biografia"}

Jadwiga Zamoyska. Opracowanie dr Katarzyna Czachowska.

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska. PAN Biblioteka Kórnicka.

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska i Władysław Zamoyski - wzajemne relacje. Kazimierz Adamczyk.

“ Zamoyscy i Zakład Kuźnicki w “Dzienniku” Janiny Żółtowskiej”. Barbara Wysocka.

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska. Służebnica Pańska. Felicja Suchodolska.

Jadwiga Zamoyska i jej program pracy społecznej. Maria Joanna Gondek.

Jadwiga Zamoyska. Jan Ziółek.

Niewiasta mężna. Jenerałowa Jadwiga Zamoyska. Michalina Grodzicka.

Myśli Jadwigi Zamoyskiej o wychowaniu. Alina Rynio, Barbara Błasiak

{slider title="Szkoła Domowej Pracy Kobiet (Zakład Kórnicki)"}

Szkoła Domowej Pracy Kobiet. Kórnik - spacer w czasie.