14 października Sejm ustanowił jedną z najwybitniejszych himalaistek - Wandę Rutkiewicz patronem roku 2022. W ten sposób uczcił 30 rocznicę jej śmierci.
Wanda Rutkiewicz wychowywała się we Wrocławiu, w tym mieście ukończyła II Liceum Ogólnokształcącym oraz studiowała na Politechnice Wrocławskiej, z dyplomem inżyniera-elektronika pracowała w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Wanda była osobą bardzo interesowała się sportem. W czasach licealnych zapowiadała się na wybitną siatkarkę, gdy grając w I lidze kandydowała do kadry narodowej. Była członkinią reprezentacji juniorek, brała udział w uniwersjadzie i przygotowaniach do olimpiady w Tokio w 1964 r.
Wspinaczką zainteresowała się podczas studiów, za sprawą B. Jankowskiego, pracownika naukowego Politechniki Wrocławskiej, jednocześnie aktywnego taternika i alpinisty. W 1961 r. wspólnie wyjechali w Sokoliki, a Wanda zakochała się we wspinaczce. W 1962 r. ukończyła kurs taternicki na Hali Gąsienicowej.
Wanda Rutkiewicz była pierwszą kobietą, która zdobyła drugi co do wysokości ośmiotysięcznik na świecie, K2. Jako pierwsza Polka i pierwsza Europejka stanęła na szczycie „dachu świata”, czyli Mount Everestu. Zaginęła na stokach Kanczendzongi 12 maja 1992 roku na wysokości około 8200 metrów. Jej ciała nigdy nie odnaleziono. Za datę śmierci przyjęto dzień 13 maja.
{slider title="Biografia"}
Wanda Rutkiewicz. Wikiwand
Wanda Rutkiewicz. Wikipedia
{slider title="Artykuły"}
Wanda Rutkiewicz pierwsza Europejka na Mount Evereście. Historia Poszukaj
Wanda Rutkiewicz. Trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka, która zdobyła Mount Everest. Agnieszka Budo
Rok 2022 będzie Rokiem Wandy Rutkiewicz. Jak i dlaczego zginęła? Jakub Radomski
Jak zginęła Wanda Rutkiewicz? "Nadal nie jestem pewien, czy nie popełniłem błędu"
Wanda Rutkiewicz i jej droga na szczyt - tam, gdzie jest lepiej. Maria Fredro-Boniecka
35 lat temu Wanda Rutkiewicz jako pierwsza kobieta zdobyła K2. Dzieje.pl
{slider title="Filmy oline"}
W cieniu Everestu - Wanda Rutkiewicz cz. 1. Reż. Anna T. Pietraszek
W cieniu Everestu - Wanda Rutkiewicz cz. 2. Reż. Anna T. Pietraszek
Himalaiści 03 Karawana marzeń - Wanda Rutkiewicz.
Miejsca przeklęte - Góra pięciu bogów - Wanda Rutkiewicz
Wanda Rutkiewicz - Wspomnienie
Wanda Rutkiewicz we wspomnieniach prof. Zdzisława Jana Ryna i siostry, Janiny Fies. DOKIS TV
Ostatni wywiad z Wandą Rutkiewicz (1991) - Wywiad #05 | Śladami Uczestników. Zbigniew Dygdałowicz i Marian Sajnog
{slider title="Audycje radiowe"}
"Baby" nie potrafią się wspinać? Wanda Rutkiewicz, wchodząc na Mount Everest, zirytowała kolegów po fachu. Polskie Radio.pl
Zaczęło się od Ślęży. Posłuchaj archiwalnych nagrań Wandy Rutkiewicz. Polskie Radio.pl
Patrycja Babicka, Magdalena Zarębska-Węgrzyn: "Pod stopami niebo i nad głową niebo" (Słuchowisko w radiowej Jedynce). Polskie Radio.pl
Opowieść o kobietach, które pokonały każdy szczyt. Jak wygląda życie polskich himalaistek w Polsce i na najwyższych szczytach świata. Polskie Radio.pl
Wanda Rutkiewicz - kobieta zbudowana z ambicji. Anna Kamińska o swojej książce pt. "Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz". Polskie Radio.pl
{slider title="Publikacje"}
Filmy
„Gdybyś przyszedł pod tę ścianę” (1986)
„Nanga Parbat 85” (1986)
„Requiem” (1987)
„Ludzie na Baltoro” (1988)
„Kobiety śniegu” (1990) film z wyprawy na Gaszerbrum I
Książki
„Zdobycie Gasherbrumów”, Sport i Turystyka, Warszawa 1979, ISBN 83-217-2255-5
„Na jednej linie”, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1986, ISBN 83-03-01407-2
„Karawana do marzeń”, At Publications, Kraków 1994, ISBN 0-9521421-6-3
Wybrane publikacje
„Więcej o Wandzie Rutkiewicz” – pyta Barbara Rusowicz, Joanna Bandurska; Wanda Rutkiewicz odpowiada, Wyd. Toruń „Comer”, 1997
„Wszystko o Wandzie Rutkiewicz: wywiad Barbary Rusowicz”, Wyd. Toruń, Piła „Comer & Ekolog”, 1992 ISBN 83-85149-03-1
„Karawana do marzeń” Rutkiewicz, Wanda
„Na jednej linie” Rutkiewicz, Wanda
„Zdobycie Gaszerbrumów” Rutkiewicz, Wanda + (red.)
„Uciec jak najwyżej. Nie dokończone życie Wandy Rutkiewicz”, Ewa Matuszewska, Wydawnictwo Iskry 2001
Anna Kamińska: Wanda, opowieść o sile życia i śmierci – Historia Wandy Rutkiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2017. ISBN 978-83-08-06357-6.
{/sliders}
Opracowała Alina Dyrek
