Kartka z kalendarza - maj 2021

1.05

Święto Pracy, obchodzone od 1890 roku dla upamiętnienia wydarzeń, które miały miejsce w Chicago podczas strajku, będącego częścią ogólnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy.

2.05

Dzień flagi / Orła Białego - święto wprowadzone na mocy ustawy z 20 lutego 2004 roku w celu popularyzowania wiedzy o polskiej tożsamości i symbolach narodowych. Orzeł na czerwonym tle to jeden z symboli naszego kraju. Święto Orła Białego podkreśla rangę ojczystego godła i zwraca uwagę na to, że powinniśmy traktować symbole z należytym szacunkiem.

Dzień Polonii i Polaków za Granicą - Polacy od lat wyjeżdżają do innych krajów, z najróżniejszych powodów. Zawsze jednak będą naszym rodakami, warto o tym pamiętać w każdej sytuacji i w każdym miejscu na ziemi.

Międzynarodowy Dzień Harry'ego Pottera

(80) – 1941 – ur. Bogusław Orliński, malarz, grafik, autor ilustracji do książek dla dzieci i młodzieży, m.in.: Podarunek H. Dąbrowie[1]ckiej, Irmina J. Domagalika, Sto dni w głębinach P. Elszteina, Fotoplastykon, Dwa portrety K. Siesickiej.

(50) – 1971 – zm. Stanisław Zamecznik, architekt, grafik, plakacista i scenograf, autor ilustracji do książek dla dzieci, m.in.: Tańcowała igła z nitką, Na wyspach Bergamutach J. Brzechwy, Czarodziejskie trójkąty, Kolorowe koła, W pogoni za kwadratem M. Terlikowskiej, Młynek do kawy K. I. Gałczyńskiego, ur. 10.03.1909

3.05

Święto Konstytucji 3 Maja (uchwalenie Konstytucji 3 Maja).

Międzynarodowy Dzień Wolności Prasy – Decyzja Zgromadzenia Ogólnego została podjęta na wniosek Konferencji Generalnej UNESCO, która w dokumencie pod nazwą „Popieranie wolności prasy na świecie” z 1991 roku, uznała wolną, pluralistyczną i niezależną prasę za podstawowy element funkcjonowania każdego demokratycznego społeczeństwa.

Dzień bez komputera – dla wielu milionów ludzi na świecie byłby to dzień wyjęty z życia. Bez aktualizacji statusu na facebooku, bez najświeższych wiadomości z kraju i zagranicy, bez ulubionych seriali i gier, słowem – bez sensu. Niemniej inicjatywa ta ma właśnie na celu uświadomienie ludziom nie tego, co dzięki komputerom zyskują, ale raczej rzeczy, które mogą przez nie przeoczyć lub stracić.

(130) – 1891 – ur. Tadeusz Peiper, poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki i teatralny, zm. 10.11.1969

(30) – 1991 – zm. Jerzy Kosiński, polsko-amerykański pisarz pochodzenia żydowskiego, piszący w języku angielskim. Laureat National Book Award (1969) za książkę „Kroki”. Za scenariusz do filmu „Wystarczy być”, oparty na jego książce, uhonorowany nagrodą BAFTA oraz nominacją do Złotego Globu, ur. 14.06.1933

4.05

(5) – 2016 – zm. Jadwiga Kołodziejska, bibliotekoznawca, bibliolog, założycielka i prezes Polskiego Towarzystwa Czytelniczego, autorka ponad 700 publikacji, w tym kilkunastu książek na temat społecznej roli książki, biblioteki i czytelnictwa, ur. 11.09.1928

5.05

Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych – święto to, zapoczątkowane przez Francuzów na początku lat 90. XX wieku, jest sprzeciwem wobec dyskryminacji osób niepełnosprawnych – zarówno w życiu codziennym, jak i w pracy czy w urzędzie.

Dzień Europy – obchodzony jest w rocznicę utworzenia Rady Europy – miało to miejsce 5 maja 1949 roku w Londynie. Kraje członkowskie UE świętują natomiast 9 maja, w rocznicę ogłoszenia Planu Schumanna.

(200) – 1821 – zm. Napoleon Bonaparte, francuski mąż stanu, dowódca wojskowy i przywódca polityczny, cesarz Francji, ur. 15.08.1769

(175) – 1846 – ur. Henryk Sienkiewicz, powieściopisarz, nowelista, publicysta, laureat literackiej Nagrody Nobla (1905), autor czytanych przez młodzież powieści, m.in.: W pustyni i w puszczy, Krzyżacy, Quo vadis czy Trylogii, zm. 15.11.1916

(165) – 1856 – ur. Zygmunt Freud, - austriacki neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy, zm. 23.09.1939

(100) – 1921 – ur. Jan Bytnar (pseud. Rudy) – harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, bojownik Szarych Szeregów, jeden z bohaterów książki Kamienie na szaniec A. Kamińskiego., zm. 30.03.1943

6.05

Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego – celem święta jest uświadamianie kierowców, jak duże znaczenie ma bezpieczna jazda – zgodnie z przepisami i zdrowym rozsądkiem. Tylko w ten sposób zmniejszymy liczbę wypadków na europejskich drogach.

7.05

(160) – 1861 – ur. Rabīndranātha Tagore,  indyjski prozaik, filozof, malarz, muzyk, poeta i dramaturg, laureat Nagrody Nobla w 1913, zm. 7.08.1941

(55) – 1966 – zm. Stanisław Jerzy Lec (właśc. Baron Stanisław Jerzy de Tusch-Letz), poeta, satyryk, aforysta, tłumacz, Ważne dzieła „Myśli nieuczesane”, ur. 6.03.1909

8.05

Dzień Bibliotekarza i Bibliotek, zapoczątkowany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich w 1985 roku. Dzień ten jest symbolem pracy bibliotekarzy, w którym przedstawiane są dokonania i zawodowe osiągnięcia środowiska bibliotekarskiego, jak i refleksja o tożsamości bibliotek i ich roli w budowaniu dziedzictwa kulturowego.

Narodowy Dzień Zwycięstwa, obchodzony w celu upamiętnienia zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami.

(470) – 1551 – zm. Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski, zm. 6.12.1520

(115) – 1906 – ur. Roberto Rossellini, włoski reżyser filmowy, zm. 3.06.1977

8-15.05

Tydzień Bibliotek

9.05

Dzień Unii Europejskiej - data tego święta jest związana z ogłoszeniem przez ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana planu, który dał początek Unii Europejskiej.

(15) – 2006 – zm. Jerzy Ficowski, poeta, prozaik, tłumacz, znawca i popularyzator folkloru żydowskiego i cygańskiego, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego, autor zbioru baśni cygańskich Gałązka z drzewa słońca oraz zbiorów wierszy dla dzieci, m.in.: Dom, w którym śmieszy, Wisła wpadła do Bałtyku, ur. 4.09.1924

10.05

(100) – 1921 – zm. Zofia Rogoszówna, poetka, prozaik, tłumaczka, autorka utworów dla dzieci inspirowanych folklorem ludowym, m.in.: Wesoły ludek, Dzieci pana majstra, Sroczka kaszkę warzyła, Koszałki opałki, Przez kolorowe okienko, ur. 1881 lub 1882

(105) – 1916 – ur. Don Camilo José Cela, markiz Iria Flavia, hiszpański pisarz i arystokrata hiszpański, członek tzw. Pokolenia 1950. Twórca stylu literackiego zwanego tremendyzmem., laureat Nagrody Nobla w 1989 r., zm. 17.01.2002

(35) – 1986 – zm. Anna Kamieńska, poetka, krytyk literacki, autorka utworów dla dzieci i młodzieży, tłumaczka, ur.12.04.1920

11.05

Dzień bez Śmiecenia - to idea, która jest efektem porozumienia młodzieży z kilkunastu krajów współdziałających w ramach międzynarodowego programu „Europejski Eko-Parlament Młodzieży”. Za to przedsięwzięcie odpowiada PRO EUROPE (podmiot zrzeszający działające w ramach systemu Zielonego Punktu organizacje odzysku). W naszym kraju obchodom święta patronuje Rekopol. Jest to jedyna w Polsce organizacja odzysku opakowań założona przez przedsiębiorców, którzy wprowadzają na nasz rynek produkty w opakowaniach.

(50) – 1971 – zm. Rafał Mikołaj Wojaczek, polski poeta i prozaik, zaliczany do grona poetów wyklętych. Ważne dzieła: "Sezon", "Nie skończona krucjata", "Inna bajka", "Którego nie było", "Sanatorium", "Nie te czasy. Utwory nieznane"., ur. 6.12.1945

12.05

Międzynarodowy Dzień Limeryków - święto Limeryków, a więc krótkich żartobliwych utworów, obchodzimy w dniu 12 maja. Jest to dzień urodzin Edwarda Leara, który spopularyzował limeryki w połowie XIX wieku. Dziś warto poprawić sobie humor lekturą Anglika, albo polskich pisarzy – np. Tuwima albo Szymborskiej.

(5) – 1216 – zm. Maria Czubaszek, pisarka i satyryczka, autorka tekstów piosenek,  scenarzystka, felietonistka, dziennikarki, komentatorka, ur. 9.08.1939

12-15.05

95. rocznica przewrotu majowego - zbrojnego zamachu stanu w Polsce dokonanego w dniach 12–15 maja 1926 r., w Warszawie przez marsz. Józefa Piłsudskiego

15.05

Międzynarodowy Dzień Rodzin - święto to ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 września 1993 roku obchodzimy 15 maja. Ma na celu pogłębienie świadomości społeczeństwa, rządów na temat znaczenia rodziny i jej problemów we współczesnym świecie.

Święto Polskiej Muzyki i Plastyki - ma na celu promowanie polskiej sztuki. Zachwycając się zagranicznymi piosenkami albo obrazami , nie można przy tym zapominać, że nasza kultura także jest wartościowa i ma wiele uroku.

Dzień Niezapominajki - pomysłodawcą tego święta był redaktor radiowej Jedynki, Andrzej Zalewski. Corocznie obchodzone jest ono 15 maja i choć związane jest przede wszystkim z przyrodą, to niesie również głębsze przesłanie - by pamiętać o ważnych chwilach.

Dzień Wolnej Kultury - ma za zadanie zachęcić odbiorców do korzystania ze sztuki stworzonej przez wolnych artystów, rozpowszechniania jej, a także co ciekawe wnoszenia do niej swoich poprawek. W tym dniu twórcy wolnej kultury mają okazję do promocji swoich dzieł przed szerszą publicznością.

(165) – 1856 – ur. Lyman Frank Baum, pisarz amerykański, któremu sławę przyniosła głównie twórczość dla dzieci, cykl opowieści fantastycznych o czarnoksiężniku Ozie, zm. 6.05.1919

(130) – 1891 – ur. Michaił Bułhakow, rosyjski pisarz i dramaturg. Twórca m.in. Mistrza i Małgorzaty, jednego z najważniejszych dzieł literackich XX w., zm. 10.03.1940

17.05

Światowy Dzień Społeczeństwa Informacyjnego - święto to ustanowiono w 2006 roku. Organizacja Narodów Zjednoczonych zastąpiła nim Międzynarodowy Dzień telekomunikacji. Poświęcone m.in. nowym technologiom, roli informatyki w rozwoju społecznym i gospodarczym.

18.05

Międzynarodowy Dzień Muzeów

19.05

(50) – 1971 – zm. Czesław Janczarski, poeta, tłumacz, długoletni redaktor dwutygodnika dla najmłodszych „Miś”, autor wielu utworów dla dzieci, m.in.: Jak Wojtek został strażakiem, Gdzie mieszka bajeczka, Wiersze dla wnuków oraz serii książek o Misiu Uszatku, ur. 2.09.1911

(45) – 1976 – zm. Julian Krzyżanowski, historyk literatury, krytyk literacki, ur. 4.07.1892

20.05

(515) – 1506 – zm. Krzysztof Kolumb, włoski żeglarz i podróżnik, odkrywca Ameryki, ur. 1451

(60) – 1961 – ur. Ewa Kozyra-Pawlak, malarka, graficzka, autorka ilustracji książkowych dla dzieci, m.in.: Od Sasa do lasa, Jedzie pociąg z daleka, Abecadlik, Wierszyki o literach, Szopięta, Ja, Bobik.

21.05

Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej – święto ustanowione zostało przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2002 roku w myśl Powszechnej Deklaracji o Różnorodności Kulturowej. Jego misja to promocja kultury, różnorodności kulturowej i dziedzictwa kulturowego.

(550) – 1471 – ur. Albrecht Durer, niemiecki malarz i grafik, zm. 6.04.1528

(180) – 1841 – zm. Julian Ursyn Niemcewicz, poeta, satyryk, dramatopisarz, powieściopisarz, działacz polityczny i kulturalny, ur. 16.02.1758

(170) – 1851 – ur. Stanisław Witkiewicz, krytyk sztuki, pisarz i malarz, zm. 5.09.1915

22.05

Dzień Praw Zwierząt - 22 maja 1997 roku największa kampania obywatelska na rzecz praw zwierząt w naszym kraju zorganizowana przez Klub Gaja zakończyła się sukcesem. Parlament uchwalił ustawę o ochronie zwierząt. Na pamiątkę tego wydarzenia obchodzimy Dzień Praw Zwierząt.

Europejski Dzień walki z Otyłością - Celem tego dnia jest zwrócenie uwagi na problem nadwagi i otyłości i zwiększenie świadomości społecznej w kwestii prawidłowego odżywiania i jego wpływu na zdrowie.

23.05

(150) – 1871 – zm. Jarosław Dąbrowski,  rewolucyjny demokrata, generał i wódz sił zbrojnych Komuny Paryskiej, ur. 13.11.1836

(130) – 1891 – ur. Par Lagerkvist, szwedzki prozaik, poeta, dramaturg, eseista i krytyk, laureat Nagrody Nobla w 1951 r. Członek Akademii Szwedzkiej. Jego odznaczające się dużą siłą wyrazu utwory sprawiły, że miał znaczący wpływ na literaturę od wczesnych lat 20. XX wieku po późnych lat 70. Najważniejsze dzieła: "Barabasz", "Karzeł", "Kat", zm. 11.07.1974

(115) – 1906 – zm. Henryk Ibsen, dramatopisarz norweski. Autor dramatów m.in. "Podpory społeczeństwa", "Dom lalki", "Upiory", "Dzika kaczka", ur. 20.03.1828

(45) – 1976 – zm. Antoni Uniechowski, malarz, grafik, ilustrator książek dla dzieci i młodzieży, m.in.: Mała księżniczka E. Burnett, Krysia Bezimienna A. Domańskiej, Pollyanna E. Porter, Przygody Tomka Sawyera M. Twaina., ur. 23.02.1903

26.05

Dzień Matki, obchodzony jako wyraz szacunku dla wszystkich matek.

(45) – 1976 – zm. Martin Heidegger, niemiecki filozof, ur. 26.09.1889

65. rocznica oficjalnego otwarcia kabaretu literacko-artystycznego „Piwnica pod Baranami” w Krakowie (w 1956 r.)

28.05

(185) – 1836 – ur. Jan Aleksander Karłowicz, etnograf, językoznawca, muzyk, zm. 14.08.1903

29.05

(160) – 1861 – zm. Joachim Lelewel, historyk i polityk, ur. 22.03.1786

(40) – 1981 – zm. Janusz Minkiewicz, poeta, satyryk, ur. 25.06.1914

30.05

(590) – 1431 – zm. Joanna d’Arc (zw. Dziewicą Orleańską), bohaterka narodowa Francji, spalona na stosie, kanonizowana w 1920, ur. 1412

 31.05

Światowy Dzień bez Tytoniu - dla wielu osób to zwyczajny dzień, taki, który przejdzie bez większego echa. Ale dla nałogowych palaczy, zamierzających go uczciwie obchodzić, pewnie będzie to jeden z najcięższych dni w ostatnim czasie.

Dzień Bociana Białego - bocian to ikona naszej kultury i tradycji. Od setek lat przynosi dzieci oraz zwiastuje wiosnę. Święto ustanowione przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura" w 2003 roku ma na celu nie tylko docenienie tych ptaków, ale i podnoszenie świadomości odnośnie zagrożenia i potrzeby ochrony bocianów.