27 listopada Sejm ustanowił patronów 2021 r. Uchwalony w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego akt wprowadził trójpodział władzy, niósł gwarancje swobód obywatelskich, tradycje chrześcijańskie, tolerancję i wartości Oświecenia. Jako pierwsza w Europie i druga na świecie Ustawa Rządowa stanowiła dowód głębokiego patriotyzmu oraz zrozumienia spraw obywatelskich i społecznych. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, świadomy znaczenia Konstytucji 3 Maja jako ważnego elementu pamięci zbiorowej, oddając hołd wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego wiekopomnego aktu - myślicielom politycznym, posłom na Sejm Czteroletni, przedstawicielom ówczesnego obozu patriotycznego oraz pokoleniom Polaków, których niezłomna walka pozwoliła na przetrwanie lat niewoli i odzyskanie niepodległości, zachęca do refleksji nad dziedzictwem Konstytucji 3 Maja współcześnie” - oświadczono.
Uchwalona 3 maja 1791 roku na Sejmie Czteroletnim - ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucją. Wprowadzała w Rzeczypospolitej ustrój monarchii konstytucyjnej – zachowywała stanową strukturę społeczeństwa, ale otwierała perspektywy dalszych przekształceń systemu państwowego. Na jej podstawie przyjęto monteskiuszowski podział władz na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a także zniesiono m.in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję. Choć Konstytucja 3 maja obowiązywała jedynie przez 14 miesięcy, była wielkim osiągnięciem narodu polskiego chcącego zachować niezależność państwową oraz zapewnić możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.
Obecnie oryginał dokumentu przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.
- Konstytucja 3 maja - treść
USTAWA RZĄDOWA z dnia 3-go maja 1791 roku
Konstytucja 3 Maja 1791 - faksymile oryginału
Ustawa Rządowa czyli Konstytucya
- Strony WWW
- Artykuły
Konstytucja 3 maja (Wikipedia.pl)
Konstytucja 3 Maja - najważniejsza z konstytucji aut. Michał Szukała
Uchwalenie Konstytucji 3 maja aut. dr Anna Rosner
Stanisław August Poniatowski i Konstytucja 3 maja aut. prof. Zofia Zielińska
Konstytucja 3 maja, właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Śladami Konstytucji 3 Maja po Warszawie aut. Michał Kita
Polacy byli pierwsi w Europie, czyli o Konstytucji 3 Maja 1791 r.
Ustawy okołokonstytucyjne Sejmu Wielkiego z 1791 i 1792 roku aut. Wacław Uruszczak
Uchwalenie Konstytucji (Trzeciego Maja) Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1791 roku
Narodziny nowoczesnego narodu w kontekście rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja
Nieodpowiedzialny patriotyzm aut. Marian Piłka
- jm Wielki jako przejaw łagodnej rewolucji (cz. II): Ziemiańska szlachta w walce o pogłębioną reformę państwa. Przełom polityczny w obradach sejmowych. Sejm w podwojonym składzie liczebnym. Konstytucja 3 maja (1789-1792) aut. Wojciech Szczygielski
- Wywiady
Konstytucja 3 maja: Polityczny kompromis dla naprawy państwa [WYWIAD] z dr Piotrem Ugniewskim
Konstytucja 3 Maja jest wzorem politycznego konsensusu - rozm. z dr Piotrem Ugniewskim
- Publikacje
Konstytucja 3 maja 1791 roku - pieśni narodowe
- Audycje radiowe
"Podchody patriotyczne" - reportaż Agnieszki Czyżewskiej-Jacquemet -
Premierowe słuchowisko z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Reżyseria: Janusz Kukuła
Historyk o Konstytucji 3 Maja: silna RP była potencjalnym zagrożeniem dla sąsiednich potęg
"Jej dziedzictwo dotyczy czterech narodów". Historycy o Konstytucji 3 Maja -
Co nam dała Konstytucja 3 maja?
- Filmy
Spór o historię - Konstytucja 3 maja 1791 r.
Konstytucja 3 maja - historia prosto z Zamku
Konstytucja 3 maja w słowach i obrazach
Konstytucja w Polsce - jak powstała?
- Ciekawostki
Prezentacja oryginału Konstytucji 3 Maja
- Materiały edukacyjne
Konstytucja 3 Maja w literaturze
Jan Matejko "Konstytucja 3 maja 1791 roku" - Animacja
Sejm Wielki i uchwalenie Konstytucji 3 maja
Spotkanie z mistrzem / Jan Matejko: "Konstytucja 3 maja 1791"
Opracowała Edyta Kilian
