1 września br. w trakcie uroczystej inauguracji nowego roku szkolnego, Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska ogłosiła rok szkolny 2016/2017 Rokiem Wolontariatu.
"Człowiek żyje dla siebie, chce być zadowolony ale musi żyć też dla drugiego człowieka, dla wspólnot, w których funkcjonuje" - tłumaczyła. "Chodzi o to, żeby dzieci i młodzież przyzwyczajać, że funkcjonują w społeczeństwie" - dodała. Zapowiedziała, że MEN będzie podejmowało wiele inicjatyw, m.in. konkursy. Jak podała, każdy miesiąc będzie miał swoje hasło, np. wrzesień - sprzątanie świata. Mówiła, że sama również weźmie udział w takiej akcji. "Będę razem z wami gdzieś w Polsce ten świat sprzątała, ale będę też w hospicjum, będę czytała" - zadeklarowała.
{slider Rozumienie wolontariatu i jego idei}
Pojęcie wolontariatu pochodzi z języka łacińskiego, w którym termin volontarius oznacza dobrowolny, chętny. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego wolontariatem nazywana jest "dobrowolna, bezpłatna praca społeczna, zwłaszcza związana z opieką nad nieuleczalnie chorymi lub niepełnosprawnymi ludźmi"
(źródło: http://sjp.pwn.pl/sjp/wolontariat;2579994.html).
Rada Unii Europejskiej termin "wolontariat" odnosi do wszelkich działań ochotniczych - formalnych, poza formalnych i nieformalnych, które dana osoba podejmuje z własnej woli, własnego wyboru i własnych powodów, bez wynagrodzenia.
{slider Historia wolontariatu}
Jednym z pierwszych ludzi, którzy pojmowali wolontariat we współczesnym znaczeniu był szwajcarski pacyfista Pierre Ceresole. W 1920 r. zorganizował on pierwszy obóz – Service Civil Volontaire – będący reakcją na wydarzenia i następstwa I wojny światowej. W obozie zebrał ochotników spośród walczących ze sobą uprzednio krajów, aby odbudować ze zniszczeń wojennych wioskę w pobliżu Verdun. Pierre Ceresole, jako gorliwy chrześcijanin dostrzegał konflikt ideałów chrześcijańskiej miłości bliźniego z politycznymi rozgrywkami i okrucieństwem wojny. W kolejnych latach organizował następne obozy. Pojawiło się też wiele grup i jednostek inspirowanych jego przykładem, starających się ochotniczą pracą realizować ideał bezinteresownej miłości i pokoju.
Po II wojnie światowej powstało wiele inicjatyw i organizacji międzynarodowych, promujących wolontariat. Jedną z nich jest UNESCO, które powołało do życia instytucję mającą ułatwić współpracę i koordynację organizacji wolontariackich CCIVS (Coordinating Committee for International Voluntary Service), zrzeszającą obecnie ok. 140 organizacji. W stosunku do idei pierwotnych Ceresola, pole działalności tych organizacji znacznie się rozszerzyło.
Powstanie Unii Europejskiej również miało wpływ na organizację ruchu wolontarystycznego na Starym Kontynencie. Narodowe instytucje wolontariatu zrzeszają się w sieci współpracy, opracowują wspólne programy działania, prowadzą politykę promocji i rozwijania pracy ochotniczej. Nie sposób jest jednoznacznie wskazać tej jedynej i najważniejszej instytucji wolontariatu.
źródło: http://wolontariat.org.pl/wiedza/historia-wolontariatu/skad-wzial-sie-wolontariat/
{slider Wolontariat na świecie i w Polsce}
Wolontariat jest najbardziej rozpowszechniony w Stanach Zjednoczonych, gdzie ponad połowa obywateli deklaruje zaangażowanie w działalność charytatywną. Wśród krajów europejskich najaktywniejsi są Anglicy, a najbardziej bierni Węgrzy. Polskie 11 % zaangażowania w działalność wolontariatu to jeden ze słabszych wyników obywateli. Idea wolontariatu w Polsce została zainicjowana przez Barbarę Hansen - Polkę mieszkającą od wielu lat za granicą. Podczas swoich pobytów w Polsce wielokrotnie podejmowała się prób zainteresowania wolontariatem liczne organizacje. Niestety bezowocnie. Dopiero październik 1993 roku przyniósł zmiany, kiedy powstało w Warszawie Centrum Wolontariatu. Po dwóch latach od tej daty podobne placówki rozpoczęły działalność w innych miastach Polski. Ich aktywność to promowanie bezinteresownej pomocy. Wydarzeń i działań opartych na aktywności wolontariuszy jest w Polsce wiele.
Wolontariusz może nieść pomoc nie tylko ludziom, lecz także może zajmować się zwierzętami, np. bezdomnymi kotami czy źle traktowanymi psami lub końmi. Można pomagać w schronisku dla zwierząt lub przy zbiórce karmy czy funduszy na jej zakup. Można pracować w stajni lub w ośrodku hipoterapii. Można też brać udział w ratowaniu ginących gatunków dzikich zwierząt.
{slider Pomoc zorganizowana w niesieniu pomocy w Polsce}
W Polsce działają stowarzyszenia i fundacje zakładane przez ludzi, którzy chcą pomagać innym w sposób zorganizowany. Stowarzyszenie powstaje, gdy ludzie dobrowolnie chcą przez jakiś czas pracować na rzecz celu, który jest dla nich ważny i godzą się, że za tę pracę nie będą otrzymywać zapłaty. Większość swoich działań opiera na pracy wolontariuszy. Przykłady stowarzyszeń w Polsce: Liga Ochrony Przyrody, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży Szczególnie Uzdolnionej, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Bez Barier". Fundację powołuje do istnienia założyciel (zwany fundatorem) bądź założyciele, którzy przeznaczają część swojego majątku na jakiś szlachetny cel, do którego realizacji fundacja powstała. Przykłady fundacji w Polsce: Fundacja Ekologiczna ARKA, Fundacja Ewy Błaszczyk AKOGO, Fundacja ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej. Organizacja pożytku publicznego (OPP) to termin wprowadzony w Polsce w 2004 r. To organizacja pozarządowa, która nie została powołana dla zysku, tylko pracuje dla pożytku publicznego. Uzyskanie statusu OPP przez stowarzyszenie czy fundację sprawia, ze obywatele mogą przekazywać na rzecz konkretnej organizacji 1 % swojego podatku.
Inne rozpoznawalne organizacje to: Caritas, Polska Akcja Humanitarna, Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Fundacja Anny Dymnej "Mimo Wszystko", Fundacja Dzieci Niczyje.
{slider Specjaliści od pomagania na świecie}
Na całym świecie znane są stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe niosące pomoc ludziom. Są to: Czerwony Krzyż, Amnesty International, Greenpeace, UNESCO, UNICEF.
Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża zrzeszający około 97 milionów wolontariuszy na całym świecie, stworzony został aby chronić ludzkie zdrowie i życie, zapewniać szacunek dla istoty ludzkiej, oraz by łagodzić i zapobiegać ludzkiemu cierpieniu, odrzucając jednocześnie wszelką dyskryminację.
Amnesty International to międzynarodowa organizacja pozarządowa, której celem jest zapobieganie naruszeniom praw człowieka poprzez wszelkie pokojowe akcje obywatelskie.
Fundacja Greenpeace to międzynarodowa organizacja pozarządowa założona w roku 1971 w Vancouver w Kanadzie, by przeciwstawić się amerykańskim testom atomowym na Alasce.
UNESCO to organizacja ONZ, której podstawowym celem jest wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię.
UNICEF to organizacja humanitarna będąca częścią systemu ONZ. Głównym celem UNICEF (powstałym z inicjatywy Polaka dr Ludwika Rajchmana) jest pomoc dzieciom w zakresie wyżywienia, ochrony zdrowia, ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem oraz edukacji.
{slider Kiedy zacząć działania wolontaryjne i co daje wolontariat}
Tego rodzaju działalność można rozpocząć w niemal każdym wieku. Do bezinteresownej pomocy innym można zachęcać dzieci już od najwcześniejszych lat życia. Dzięki wpływowi rodziców lub innych osób dzieci uczą się zachowań zgodnych wartościami i oczekiwaniami społecznymi. Dorośli wolontariusze poprzez swoje zaangażowanie w działania prospołeczne stają się dla najmłodszych przykładem i własnymi postawami świadczą, że pomaganie innym jest czymś istotnym.
Dobrym przykładem działań wolontaryjnych w przedszkolu jest przygotowywanie laurek, sadzenie kwiatów, zbieranie owoców lub liści. Ważne by dzieci, które z wiekiem coraz chętniej i częściej angażują się w działalność grupową na rzecz rodziny, klasy zachęcać do rozwijania zdolności niesienia pomocy innym. Pomoc potrzebna jest każdemu, kto jej potrzebuje. Osoby działające w wolontariacie nabywają wielorakich umiejętności, m.in. empatię (stają się wrażliwsi na drugiego człowieka), odpowiedzialność za siebie i drugiego człowieka. Nabierają też pewności siebie przez odkrywanie, że są wartościowi i potrzebni innym. Pomaganie buduje odpowiedzialność i daje satysfakcję. To dobra okazja do poznania siebie, budowania dobrych relacji z innymi. Młodzi ludzie otwarci na innych są bardziej zadowoleni z własnego życia i łatwiej budują trwałe kontakty z ludźmi. Otrzymują lepsze stopnie w szkole. Ponadto chęć pomagania innym przyczynia się do spadku sięgania po różnego rodzaju używki (alkohol, papierosy, narkotyki). Wolontariat, działalność w szkolnych kołach Caritas i PCK przygotowuje do dorosłego życia ludzi wrażliwych, reagujących na cierpienia innych.
{slider Zostań wolontariuszem}
SPomyśl o zostaniu wolontariuszem, gdy masz ochotę pomagać innym i robić coś pożytecznego. działanie w wolontariacie to prezent, jaki może dać człowiek potrzebującym, ofiarowując im swój czas. Zastanów się:
1. Co Cię interesuje i jaki rodzaj działań najbardziej Ci odpowiada.
2. Rozważ, co potrafisz, jakie masz uzdolnienia i zainteresowania.
3. Zanim podejmiesz decyzję dowiedz się, na czym polegają działania wolontariackie.
4. Zaangażuj się w taki sposób pomagania, który sprawi Ci przyjemność, ciekawi Cię i najlepiej odpowiada Twojemu usposobieniu.
Praca w wolontariacie to nie jest działanie pod wpływem impulsu, tylko zobowiązanie. Pamiętaj, jeśli podejmujesz się działań jako wolontariusz, powinieneś się z nich wywiązywać najlepiej, jak potrafisz.
Wolontariat wakacyjny to świetne rozwiązanie dla tych, którzy są bardzo zajęci w ciągu roku szkolnego, a jednak chcieliby zrobić coś pożytecznego. Krótkoterminowe międzynarodowe programy wolontariackie łączą się z wyjazdami i działaniem na rzecz potrzebujących w miejscach odległych od domu.
Niektóre rodzaje wolontariatu przeznaczone są dla osób pełnoletnich, ale organizacje non profit czekają także na młodzież niepełnoletnią. Pamiętaj, że jeśli masz mniej niż 18 lat, musisz mieć pisemną zgodę rodziców lub opiekunów, by zostać wolontariuszem.
Zasady funkcjonowania wolontariatu zostały określone w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2014 r., poz. 1118 ze zm.). Należy wiedzieć, że do wykonywania niektórych czynności nie powinny być dopuszczane osoby nieposiadające odpowiedniego przeszkolenia czy kwalifikacji, nawet gdyby miały wykonywać te czynności za darmo. Zgodnie z art. 43 ustawy, wolontariusz wykonujący świadczenia wymagające posiadania określonych kwalifikacji bądź spełnienia stosownych wymagań powinien takie kwalifikacje posiadać bądź spełniać te wymagania. W sytuacji, gdy do wykonywania pewnych zadań przepisy prawa wymagają posiadania np. odpowiednich badań czy wcześniejszego ukończenia wymaganych przepisami prawa kursów, wolontariusz przed rozpoczęciem spełniania tych świadczeń powinien spełnić określone prawem wymogi.
{slider Międzynarodowy Dzień Wolontariusza}
Chęć wspierania chorych, biednych czy słabszych powinna być naturalnym, humanitarnym odruchem każdego człowieka. Dla uhonorowania milionów ludzi na całym świecie, którzy dobrowolnie pomagają potrzebującym co roku 5 grudnia obchodzony jest Dzień Wolontariusza ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1986 roku.
Opracowanie: Urszula Tobolska
{/sliders}
