W 2017 r. ma miejsce 200. rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki - Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej ogólnonarodowego powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską, polskiego i amerykańskiego generała, "niezłomnego bojownika w walkach o niepodległość".
"Tadeusz Kościuszko zajmuje szczególne miejsce w panteonie narodowych bohaterów. Jest symbolem wolności i wzorem patrioty nie tylko dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uosabiał najlepsze wartości: tolerancję i równość; Thomas Jefferson, jeden z autorów amerykańskiej Deklaracji Niepodległości, nazwał Tadeusza Kościuszkę najprawdziwszym synem wolności, oddając mu hołd w związku z jego działalnością w Stanach Zjednoczonych Ameryki" - zaakcentowano w przyjętej uchwale.
Zdjęcie: Wojniakowski, Kazimierz. Portret Tadeusza Kościuszki - domena publiczna
{slider Krótka biografia Tadeusza Kościuszki}
Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko (1746-1817): uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775–1783) - Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej (1794).
Urodził się 4 lutego 1746 r. w Mereczowszczyźnie koło Kossowa na Polesiu. W wieku 9 lat rozpoczął naukę w Kolegium Pijarów w Lubieszowie. W 1760 r. z powodu finansowych kłopotów rodziny przerwał naukę. Po kilku latach, w 1765 r. wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej. Szkołę ukończył w stopniu kapitana. W 1769 r. Kościuszko wyjechał do Paryża, gdzie studiował w Akademii Malarstwa i Rzeźby.
W 1774 r. na krótko powrócił do kraju, jednak wobec braku perspektyw zatrudnienia, wyjechał do Drezna. Nie znajdując i tam zajęcia, ruszył do Paryża. W Paryżu dowiedział się o wojnie w Ameryce. Na amerykańskiej ziemi znalazł się w 1776 r., miesiąc po ogłoszeniu Deklaracji Niepodległości.
W 1784 r. Kościuszko powrócił do kraju, gdzie zaangażował się w działalność polityczną. Odznaczył się w walce z oddziałami rosyjskimi, które wkroczyły na ziemie polskie w 1792 r., za co otrzymał order Virtuti Militari. Po przyłączeniu się króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej, Kościuszko podobnie jak wielu działaczy politycznych, wyjechał z kraju. Najpierw do Lipska, później do Paryża. Kiedy w 1793 r. ogłoszono drugi rozbiór Polski, przyjechał do Drezna, gdzie zaczął opracowywać koncepcję powstania narodowego. Insurekcja, nazwana kościuszkowską, rozpoczęła się w 1794 r. i mimo bohaterskich walk, zakończyła się klęską i III rozbiorem, po którym Polska ostatecznie zniknęła z mapy.
Kościuszko, który podczas walk dostał się do rosyjskiej niewoli, po odzyskaniu wolności, wyjechał na krótko do Stanów Zjednoczonych, potem powrócił do Europy. W latach 1798-1815 mieszkał pod Paryżem, brał wtedy m.in. udział w tworzeniu Legionów Polskich oraz w zakładaniu Towarzystwa Republikanów Polskich.
Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze w Szwajcarii. Został pochowany w tamtejszym kościele pojezuickim. Rok później szczątki bohatera zostały przewiezione do Krakowa i spoczęły w kryptach królewskich w katedrze na Wawelu.
Źródło notatki: http://dzieje.pl/postacie/tadeusz-kosciuszko-1746-1817
{slider Tadeusz Kościuszko w Ameryce i walka o niepodległość Stanów Zjednoczonych}
Tadeusz jako stypendysta królewski, przy pomocy księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, wyjechał po szkole do Paryża, gdzie podjął studia z rzeźby i malarstwa oraz uczęszczał na prywatne kursy z inżynierii. Powrócił do Polski w 1775 r., już w okresie pierwszego zaboru 1773 r. Nie udało mu się znaleźć zatrudnienia w wojsku polskim, więc zmuszony był ponownie do wyjazdu za granicę. Na wieść o wojnie Amerykanów o niepodległość, postanowił udać się do Ameryki (w 1776 r.). Dzięki listowi polecającemu od księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego dostał posadę inżyniera w armii amerykańskiej. Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych została podpisana 4 lipca w Filadelfii tego samego roku przez Ojców Założycieli Thomasa Jeffersona, Johna Adamsa i Benjamina Franklina. Tadeusz Kościuszko znalazł się więc w doskonałym momencie historii formułowania się rangi Stanów Zjednoczonych. Jako inżynier przyczynił się do zwycięskiej bitwy pod Saratogą, gdzie zajmował się formułowaniem fortyfikacji. Na prośbę Jerzego Waszyngtona, wodza naczelnego Armii Kontynentalnej, a od 1789 r. pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, zaprojektował fort West Point nad rzeką Hudson. Pasma sukcesów Kościuszki na polu fortyfikacji w amerykańskiej armii zostały docenione. W 1783 r. otrzymał stopień generała brygady oraz wynagrodzenie w postaci ziemi i nagrodę pieniężną. Został także zaproszony do Towarzystwa Cyncynatów, skupiającego najwybitniejszych żołnierzy. W tym gronie znajdowało się obok niego dwóch cudzoziemców, co można odebrać jako wielkie wyróżnienie.
Więcej na stronie: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,156046,6624432,Tadeusz_Kosciuszko.html
{slider Kariera wojskowa Tadeusza Kościuszki w armii Rzeczypospolitej}
W 1784 r. Kościuszko wrócił do Polski. Bardzo interesował się wydarzeniami w kraju. Coraz większą rolę w życiu politycznym Polski odgrywała grupa działaczy, wskazujących na konieczność przeprowadzenia reform. Obradujący w latach 1788–1792 Sejm, zwany Wielkim lub Czteroletnim, podjął dzieło naprawy Rzeczypospolitej. Jedna z pierwszych jego uchwał podnosiła liczbę wojska do 100 tysięcy. Dla Kościuszki była to szansa kariery wojskowej w rodzimej armii. 12 października 1789 r. otrzymał, podpisaną przez króla, nominację na generała majora wojsk koronnych. Uzyskanie upragnionego patentu miało też przynieść kres trapiącym go od kilku lat kłopotom finansowym. Otrzymywał teraz wysoką pensję dwunastu tysięcy złotych rocznie.
Dążenia Polaków do wzmocnienia ojczyzny wywołały niepokój Rosji oraz Prus, a także części rodzimej magnaterii, związanej z obcymi mocarstwami. Już w kwietniu 1792 r. spiskowcy magnaccy - Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski i Franciszek Ksawery Branicki -przygotowali akt konfederacji, znoszącej postanowienia Konstytucji 3 maja. Gwarantem przywrócenia dawnych praw miała być caryca Katarzyna II. Akt konfederacji ogłoszony został 14 maja, w pogranicznej miejscowości Targowica. W kilka dni później armia rosyjska, na prośbę targowiczan, przekroczyła granice Rzeczypospolitej.
Od kilku już miesięcy trwały w Polsce przygotowania do spodziewanej interwencji. Kościuszko brał w nich aktywny udział, dokonując inspekcji i manewrów podległych sobie wojsk, obejmując przy tym dowództwo dywizji pod nieobecność księcia Józefa Poniatowskiego. Na początku maja 1792 r. dokonana została reorganizacja wojsk polskich. Król mianował księcia Józefa Poniatowskiego wodzem armii koronnej, liczącej około 17 tys. żołnierzy, zaś dowódcą jednej z trzech dywizji, tworzących armię koronną - Tadeusza Kościuszkę. 18 maja 1927 r. wojska rosyjskie (w sile około 100 tysięcy żołnierzy) wkroczyły na terytorium Rzeczypospolitej. Rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska. Kościuszko odznaczył się w bitwach pod Zieleńcami (18 czerwca), Włodzimierzem (7 lipca) i pod Dubienką (18 lipca 1792 r. ). Po walkach, w których odparto około trzykrotnie silniejsze wojska rosyjskie, ukształtowała się opinia o wysokich umiejętnościach dowódczych Kościuszki.
Więcej na stronie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Ko%C5%9Bciuszko
{slider Powstanie kościuszkowskie (Insurekcja kościuszkowska)}
Tadeusz Kościuszko został proklamowany Najwyższym Naczelnikiem powstania z władzą dyktatorską. Zgromadził ponad 4 tys. żołnierzy oraz 2 tys. kosynierów i udał się w kierunku Warszawy. Przeciwko powstańcom, ruszyła dywizja rosyjska (ok. 3 tys.), którą dowodził generał Aleksander Tormasow. Obie armie spotkały się już 4 kwietnia 1794 r. pod Racławicami, gdzie stoczyły bitwę. Kościuszko posiadając przewagę liczebną i zaangażowanie kosynierów, wygrał starcie. Zwycięska bitwa pod Racławicami (to tę bitwę obrazuje słynna „Panorama Racławicka” we Wrocławiu) w pierwszych dniach powstania podniosła morale żołnierzy. Kościuszko od tej pory nosił chłopski strój kosyniera i mianował oficerem Wojciecha Bartosza Głowackiego, kosyniera wsławionego bohaterskim atakiem na armaty rosyjskie. Później na pole bitwy przybyła kolejna armia, dowodzona przez generała Fiodora Denisowa, która uniemożliwiła Kościuszce marsz na Warszawę.
Polacy jednak nabrali wiary w możliwość zwycięstwa, a powstanie rozszerzyło się na inne rejony kraju. Na przełomie marca i kwietnia do powstania przyłączyły się oddziały polskie z Lubelszczyzny i zachodniego Wołynia. 17 kwietnia 1794 r. wybuchło w Warszawie powstanie. Po dwóch dniach walk na ulicach Warszawy, lud i wojsko wyparły z Warszawy Rosjan. W walkach śmierć poniosło ok. 4,5 tys. Rosjan, a ambasador carski musiał uciekać pod opiekę Prusaków, którzy stacjonowali w pobliżu miasta. Powstanie stopniowo rozszerzało się. Wkrótce całe terytorium okrojonej terytorialnie Polski objęte zostało powstaniem. 7 maja 1794 r., w obozie pod Połańcem Tadeusz Kościuszko wydał manifest, w którym znosił przywiązanie chłopów do ziemi, zapewniał im nieusuwalność z gruntów, a chłopom biorącym udział w powstaniu zmniejszał pańszczyznę. Zarządzenia apelu były jednak sabotowane przez szlachtę, co zniechęcało chłopów do powstania.
6 czerwca 1794 r. doszło do bitwy pod Szczekocinami, w której wojska polskie starły się z połączonymi siłami rosyjsko-pruskimi Fiodora Denisowa i Fryderyka Wilhelma II. Po zaciętych walkach Polacy zmuszeni zostali do odwrotu ku Warszawie, a Kościuszko został lekko ranny. Straty polskie były duże, poległo 2 tys. żołnierzy. W walce zginęli dwaj generałowie: Józef Wodzicki i Jan Grochowski. Śmiertelnie ranny został Bartosz Głowacki.
8 czerwca 1794 r. w bitwie pod Chełmem generał Józef Zajączek poniósł klęskę w starciu z wojskami rosyjskimi. 15 czerwca skapitulował Kraków, 13 lipca wojska rosyjskie i pruskie dowodzone przez króla Fryderyka Wilhelma II rozpoczęły oblężenie Warszawy. Ponieśli jednak znaczące straty podczas walk z obrońcami stolicy. Wśród obrońców Warszawy byli m.in. książę Józef Poniatowski i generał Henryk Dąbrowski. 10 października 1794 r. miała miejsce bitwa pod Maciejowicami, w której ranny Tadeusz Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej. Następnie został uwięziony w twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu. Naczelnikiem powstania został Tomasz Wawrzecki. Po upadku powstania Austria, Prusy i Rosja dokonały 24 października 1795 r. III rozbioru Polski. Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy.
Tadeusz Kościuszko zwolniony został przez cara Pawła I Romanowa w 1796 r. Car wypuścił Kościuszkę po złożeniu przysięgi wiernopoddańczej, co było ceną za uwolnienie z rosyjskich więzień i łagrów 20 tys. Polaków. Kościuszko musiał także przyrzec, że nie wróci do Polski.
Więcej na stronie: http://www.bliskopolski.pl/historia-polski/1794-insurekcja-kosciuszkowska/
Zdjęcie: Smuglewicz, Franciszek. Przysięga Kościuszki na rynku krakowskim 24 marca 1794 - domena publiczna
{slider Śmierć Tadeusza Kościuszki (1817 r.)}
Od 1798 r. Kościuszko mieszkał pod Paryżem. Choć brał udział w tworzeniu Legionów Polskich, przeciwstawiał się idei powiązania sprawy polskiej z działalnością Napoleona I Bonaparte. Podczas Kongresu Wiedeńskiego przebywał w Wiedniu. Car Aleksander I zabiegał o poparcie Tadeusza Kościuszki dla idei utworzenia Królestwa Polskiego (Kongresowego), czego Tadeusz Kościuszko nie uczynił. Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze w Szwajcarii. Został pochowany w tamtejszym kościele pojezuickim.
W 1818 r. ciało Tadeusza Kościuszki pochowano w Katedrze Wawelskiej, jego serce umieszczono w urnie na Zamku Królewskim w Warszawie.
{slider Kopiec Kościuszki w Krakowie. Pomnik Tadeusza Kościuszki oraz symbol Niepodległości i walki o Wolność}
W latach dwudziestych XIX wieku społeczność Wolnego Miasta Krakowa podjęła decyzję o budowie Kopca Kościuszki, wzorowanego na istniejących w mieście kopcach Wandy i Kraka.
Krakowski Kopiec Kościuszki jest jednym z „szańców broniących świadomości narodowej Polaków”. Usypany za czasów Wolnego Miasta Krakowa, które było jedynym skrawkiem niepodległej Polski, pozostał do dziś symbolem nadziei Polaków na wolność i niepodległość. Nawet po likwidacji Wolnego Miasta jedna morga wiedeńska ziemi, na której stoi symboliczna Mogiła Naczelnika Insurekcji pozostała de facto eksterytorialna.
Więcej na: http://www.kopieckosciuszki.pl/pl/historia-kopca-kosciuszki
opracowanie: Urszula Tobolska
{slider 200. rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki - materiały na platformie WebowaDBP}
{/sliders}
