Wincenty Witos - Patron Roku 2024

W uchwale o ustanowieniu roku 2024 Rokiem Wincentego Witosa Senat oddaje hołd temu wybitnemu mężowi stanu, trzykrotnemu premierowi II RP, państwowcowi, działaczowi samorządowemu i przywódcy ruchu ludowego. Senatorowie przypominają działalność Wincentego Witosa i jego polityczne motto działania: „Kiedy nie było Polski niepodległej trzeba do niej dążyć; gdy przyszła – trzeba pracować dla niej; a gdy była w potrzebie – bronić jej”. „Za zaangażowanie w obronę prawa i demokracji został niesłusznie skazany w haniebnym procesie brzeskim. Nie godząc się z wyrokiem opuścił kraj udając się na emigrację do Czechosłowacji, gdzie przebywał przez 6 lat. Do Polski powrócił, gdy dostrzegł nieuchronność wybuchu wojny z Niemcami” – zaznaczają w uchwale. Jak podkreślają senatorowie, sprawiedliwość dziejowa stała się faktem dopiero w maju 2023 r. Dzięki staraniom Polskiego Stronnictwa Ludowego Sąd Najwyższy w czasie rozprawy kasacyjnej uchylił wyroki brzeskie z 1932 r. i uniewinnił Wincentego Witosa i 9 innych ówczesnych polityków PSL i PPS. Sejm RP ustawą z 7 kwietnia 2017 r. włączył Wincentego Witosa w poczet Ojców Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. (www.senat.gov.pl)

W 2024 r. obchodzić będziemy 150. rocznicę urodzin Wincentego Witosa, trzykrotnego premiera, „wybitnego męża stanu, państwowca, działacza samorządowego i przywódcy ruchu ludowego”, jak podkreślono w uchwale. Posłowie zaznaczyli, że ten urodzony w Wierzchosławicach polityk „dzięki uporowi i samokształceniu doszedł do najwyższych godności w ruchu ludowym i państwie”. W 1920 r., gdy Armia Czerwona stała na przedpolach Warszawy, Rząd Obrony Narodowej pod kierownictwem Witosa „podjął dramatyczne wysiłki, które zaowocowały odrzuceniem bolszewików spod stolicy i rozpoczęciem odwrotu Armii Czerwonej”. W uchwale przypomniano też, że podczas zamachu majowego, gdy Witos po raz trzeci pełnił funkcję premiera, złożona przez niego dymisja rządu doprowadziła do przerwania walk i zapobiegła wojnie domowej. Po skazaniu w procesie brzeskim w latach 30., udał się na emigrację do Czechosłowacji, skąd wrócił na krótko przed wybuchem II wojny światowej. W ustawie z 2017 r. Wincenty Witos został włączony w poczet Ojców Niepodległości RP. (www.sejm.gov.pl)

Wincenty Witos, urodzony w 1874 roku w Wierzchosławicach, był polskim działaczem ludowym, politykiem i trzykrotnym premierem. Był jednym z ojców polskiej niepodległości. Wychował się w rodzinie chłopskiej, uczył się tylko w szkole podstawowej, lecz był niezwykle uzdolnionym samoukiem. Prowadził własne gospodarstwo, a w 1908 roku został wójtem Wierzchosławic. Wkrótce potem wybrano go posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego, a następnie do austriackiej Rady Państwa. W 1913 roku, po rozpadzie Polskiego Stronnictwa Ludowego, współtworzył i stanął na czele PSL „Piast”. Partia ta reprezentowała interesy chłopów i stała się jedną z najsilniejszych sił politycznych w II Rzeczypospolitej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Witos był nieprzerwanie posłem na Sejm przez czternaście lat. W latach 1920-1921, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, stanął na czele Rządu Obrony Narodowej. To właśnie pod jego rządami Polska odparła bolszewicki atak i zachowała niepodległość. W 1923 roku Witos po raz kolejny został premierem, ale jego rząd szybko upadł. W 1926 roku, po ponownym wyborze Witosa na premiera, Józef Piłsudski dokonał zamachu stanu. Witos został aresztowany i uwięziony w Brześciu nad Bugiem. W 1930 roku Witos został skazany na osiemnaście miesięcy więzienia.. Po wyjściu na wolność, w obawie przed represjami, wyjechał na wychodźstwo do Czechosłowacji.

Podczas II wojny światowej Witos był internowany przez Niemców, bo odrzucił propozycję utworzenia rządu kolaboracyjnego. 28 lutego 1941 został zwolniony wraz z zobowiązaniem do przebywania w Wierzchosławicach, pod stałym nadzorem gestapo. W tym czasie stan jego zdrowia, już nadszarpniętego uwięzieniem, znacznie się pogorszył. Zmarł 31 października 1945 w Krakowie.

Biografia