Tematyczne zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 2008-2020 opracowane w oparciu o publikacje dostępne w zasobach Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu oraz w zasobach Internetu.
Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości w edukacji przedszkolnej
{slider Artykuły z wydawnictw ciągłych}
- Bryczek, Renata. 6 [Sześć] myślowych kapeluszy. "Bliżej Przedszkola" 2008, nr 6, s. 14-17.
Metoda opracowana przez Edwarda de Bono - psychologa posiadającego tytuł doktora w zakresie medycyny. Metoda uczy ukierunkowania myślenia tak, aby był to proces świadomy, całkowicie przez nas kontrolowany. Kapelusz Biały: suche fakty. Kapelusz Czerwony: uczucia. Kapelusz Żółty: optymizm. Kapelusz Czarny: obiektywna krytyka. Kapelusz Zielony: kreatywność. Kapelusz Niebieski: kontrola.
- Bucki, Piotr. Nasz wpływ na rozwój kompetencji : jak świadomie korzystać z czasu?. "Przedszkole : miesięcznik dyrektora" 2018, nr 3, s. 45-[49].
Trening rozwojowego myślenia.
- Bukowińska, Agnieszka. Kierunek kreatywność : rozwijamy twórcze postawy dzieci. "Wychowanie w Przedszkolu" 2017, nr 2, s. 18-20.
Propozycja zajęć rozwijających kreatywność i wyobraźnię dzieci.
- Domań, Robert. Zastosowanie kart dialogowych w przedszkolu. "Bliżej Przedszkola" 2012, nr 3, s. 52-[53].
Karty mają zastosowanie w pracy z każdą grupą przedszkolną i mogą być wykorzystane do działań rozwijających wyobraźnię i kreatywność.
- Eljasz, Katarzyna. Stawiajmy na kreatywność!. "Bliżej Przedszkola" 2014, nr 7/8, s. 6-8.
Program autorski, oparty na najnowszych odkryciach z dziedziny psychologii dziecięcej i pedagogiki - realizowany przez warszawskie przedszkole MyVinci. Nauka przez zabawę. Nauka języków obcych.
- Kaczanowska, Edyta. Wrzesień w przedszkolu : bank pomysłów na zabawy i aktywności. "Bliżej Przedszkola" 2019, nr 6, s. 42-[49].
Zabawy kreatywne, językowe, dydaktyczne, matematyczne, plastyczne w przedszkolu.
- Kałuba-Korczak, Anna. Podstawy ekonomii w przedszkolu? Dlaczego nie!. "Wychowanie w Przedszkolu" 2016, nr 9, s. 6-10.
Jak przekazywać podstawową wiedzę o zjawiskach ekonomicznych dzieciom w wieku przedszkolnym.
- Kałuba-Korczak, Anna. Zdolności twórcze, czyli sposób na niekonwencjonalne myślenie i działanie. "Wychowanie w Przedszkolu" 2016, nr 1, s. 59-61.
Ćwiczenie kreatywności u przedszkolaków.
- Kędzior-Niczyporuk, Elżbieta. Tańce rozwijające kreatywność. "Bliżej Przedszkola" 2011, nr 12, 50-52.
W metodzie Klanzy taniec odgrywa niebagatelną rolę - wprowadza uśmiech i odprężenie podczas zajęć, stwarzając okazję do wspólnego przeżywania radości, jednoczy i integruje grupę.
- Kołodziejska, Lidia. Liczymy, kupujemy, bawimy się. "Doradca Nauczyciela Przedszkola" 2014, nr 30, s. 4-9.
Zabawa w sklep (dzieci przedszkolne). Kształtowanie pojęć matematycznych. Handel wymienny. Zbiory, liczby. Dziecięce liczenie. Kupujemy, sprzedajemy, operujemy pieniędzmi. Lekcje przedsiębiorczości. Uczymy się oszczędzać - "Przedszkolna skarbonka". Dzielimy się z innymi.
- Kołodziejska, Lidia. Kształtowanie dziecięcej fantazji. "Wychowanie w Przedszkolu" 2015, nr 3, s. 3-6.
Po co nam wyobraźnia. Fantazja przedszkolaka. Jak wspomagać rozwój twórczej wyobraźni przedszkolaków. Przykłady zabaw.
- Kondracka-Szala, Marta. Przedsiębiorczy przedszkolak - czyli czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał. "Bliżej Przedszkola" 2011, nr 7/8, s. 52-55.
Opis projektu "Przedsiębiorczy Przedszkolak" mający na celu promowanie idei przedsiębiorczości wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Przykładowe zabawy/działania uczące jak oszczędzać pieniądze.
- Lebuda, Izabela. Czy Jasio Kowalski może być twórcą? : o identyfikowaniu potencjału twórczego. "Bliżej Przedszkola" 2007, nr 1, s. 16-17.
Sposoby rozpoznawania u dzieci wysokiego poziomu kreatywności. Na jakie zachowania należy zwrócić uwagę, jak zorganizować sytuację zabawowo-zadaniową, aby dostrzec u dziecka potencjał twórczy. Różne rodzaje inteligencji.
- Lebuda, Izabela. Kreatywna para, czyli o związku zabawy z twórczością. "Bliżej Przedszkola" 2007, nr 11, s. 26, 28.
Zalety oraz propozycje wdrażania zabaw tematycznych, konstrukcyjnych i działań artystycznych sprzyjających stymulowaniu kreatywności oraz rozwojowi potencjału twórczego dziecka na etapie wychowania przedszkolnego.
- Lebuda, Izabela. Kreatywność kontra Słoń Trąbalski : o wykorzystaniu twórczości do usprawniania pamięci. "Bliżej Przedszkola" 2007, nr 9, s. 24-25.
Zastosowanie mnemotechnik (metod ułatwiających opanowanie i odtworzenie materiału pamięciowego) na etapie przedszkolnym, ze szczególnym uwzględnieniem łańcuchowej metody skojarzeń, rysunkowych podstawników cyfr oraz metody pokoju rzymskiego.
- Lebuda, Izabela. Nietypowe działania artystyczne w kształtowaniu kreatywności. "Bliżej Przedszkola" 2008, nr 4, s. 12-14.
Propozycje nietypowych działań artystycznych (plastycznych, form teatralnych) możliwych do wykorzystania podczas zajęć przez nauczycieli wychowania przedszkolnego, z myślą o rozwoju podopiecznych pod kątem kreatywności, estetyki, motoryki, jak również o urozmaiceniu własnej pracy.
- Leszczyńska, Donata. Zapalmy ognisko! - o kreatywności w przedszkolu słów kilka. "Meritum" 2008, nr 3, s. 74-78.
Zabawy dydaktyczne wyzwalające u dzieci samodzielność, aktywność i kreatywność.
- Lotkowska, Katarzyna. Kreatywność - najważniejszy talent dziecka. "Bliżej Przedszkola" 2011, nr 4, s. 18-[19].
Poczucie własnej wartości dziecka. Umiejętność twórczego myślenia.
- Lotkowska, Katarzyna. Twórcze myślenie u małych dzieci – jak je rozwijać?. "Bliżej Przedszkola" 2012, nr 4, s. 62-63.
W artykule zostały opisane cechy dziecięcej kreatywności, a także podpowiedzi, w jaki sposób można rozwijać twórcze myślenie u dzieci w wieku przedszkolnym. Towarzyszą mu propozycje dwóch zabaw zaczerpniętych z systemu „Żywa Edukacja”.
- Łada, Małgorzata. Uczymy się przedsiębiorczości. "Wychowanie w Przedszkolu" 2010, nr 9, s. 48-52.
Nauka przedsiębiorczości w przedszkolu gwarantem sukcesu w dorosłym życiu (komunikatywność, otwartość, przebojowość, operatywność, asertywność). Przykładowy konspekt zajęć.
- Łuba, Małgorzata. Głowa pełna pomysłów : ćwiczenia rozwijające kreatywność. "Doradca Nauczyciela Przedszkola" 2014, nr 34, s. 29-33.
Grupy kreatywnych ludzi: poszerzacze granic, wynalazcy, estetyczni organizatorzy, rozbijacze granic.
- Łuba, Małgorzata. Głowa pełna pomysłów - jak ćwiczyć swoją kreatywność?. "Doradca Nauczyciela Przedszkola" 2014, nr 34, s. 59-62.
Czym jest kreatywność. Czy można się jej nauczyć. Myślenie pytajne. Myślenie kombinacyjne. Myślenie transformacyjne.
- Małek, Maria Jolanta. Rozwijanie zdolności twórczych. "Bliżej Przedszkola" 2008, nr 12, s. 66-68.
Dzieci przedszkolne. Praktyczne rozwiązania: kreatywne rysowanie - test kółek Guilforda, kreatywne dopełnianie form, empatia, przewodnik niewidomego, lista atrybutów, gwiazda skojarzeń, analogia prosta, analogia symboliczna, chińska encyklopedia, tworzymy metaforę wizualno-obrazową, wspólne opowiadanie, snucie fantastycznej historii.
- Mądrowska, Wiesława. Dlaczego warto rozmawiać z dziećmi o ekonomii?. "Doradca Dyrektora Przedszkola" 2013, nr 39, s. 16-19.
Edukacja ekonomiczna dzieci przedszkolnych - obszar edukacji społecznej. Realizacja treści z tego zakresu metodą projektu.
- Mądrowska, Wiesława. Dobry nauczyciel widzi świat oczami dziecka : znaczenie kreatywności w pracy z dzieckiem. "Doradca Dyrektora Przedszkola" 2011, [nr] 24, s. 58-59.
Korzyści z pozytywnych relacji między uczniem a nauczycielem (chęci do pracy po obu stronach, aktywność na lekcji, kreatywność i twórcze działanie).
- Michalik, Alicja. Rozmowa z Alicją Michalik - autorką wytwórni kreatywności Muniania. "Wychowanie w Przedszkolu" 2018, nr 10, s. 9-13.
Muniania - nowa forma zajęć artystycznych.
- Minczakiewicz, Elżbieta M. Zabawy i zabawki niezwykłe - czyli o tym, jak kreatywność myślenia dzieci pozwala pokonywać im trudności, zdobywać nowe doświadczenia i niezbędne w życiu umiejętności. "Bliżej Przedszkola" 2013, nr 1, s. 18-22.
Zabawy dziecka.
- Minge, Krzysztof. Minge, Natalia. Postaw na kreatywność. "Doradca Nauczyciela Przedszkola" 2013, nr 21, s. 52-54.
Planowanie zajęć dla dzieci przedszkolnych tak, aby były one dla nich maksymalnie interesujące.
- Ogonowska, Agnieszka. Rozwijanie postawy twórczej u dzieci - myślenie przez analogię i myślenie kreatywne. "Wychowanie w Przedszkolu" 2014, nr 9, s. 12-15.
Praca z dziećmi od 3 do 6 lat. Metoda podążania za dzieckiem. Typ zabaw - charakterystyka.
- Płóciennik, Elżbieta. "Umieć, chcieć i móc" - doświadczenie psychodydaktyki kreatywności w przedszkolu. "Meritum" 2008, nr 3, s. 65-69.
Zabawy dydaktyczne wyzwalające u dzieci samodzielność, aktywność i kreatywność.
- Sowińska, Anna. Spinacze, spinki, klamerki : czyli z niczego coś fajnego. "Bliżej Przedszkola" 2009, nr 9, s. [48]-49.
Opis zabaw i gier z wykorzystaniem spinaczy do bielizny. Rozwijanie kreatywnych działań. Do wykorzystania na zajęciach plastycznych w przedszkolu.
- Swędrowska, Małgorzata. Jak uczyć przedsiębiorczości już w przedszkolu?. "Przedszkole" 2019, nr 11, s. 56-59.
Autorka rozumie przedsiębiorczość jako kreatywność, samodzielność, aktywność twórczą i w celu jej rozwijania proponuje codzienny trening kreatywności.
- Tadeusz, Ewa. Kreatywny nauczyciel. "Wychowanie w Przedszkolu" 2014, nr 3, s. 48-49.
Wspieranie twórczej aktywności dziecka. Zabawy plastyczne dzieci przedszkolnych.
- Taraszkiewicz, Małgorzata. Laboratorium kreatywności. "Przedszkole : miesięcznik dyrektora" 2017, nr 3, s. 46-48.
Typy kreatywnych ludzi. Praktyczne wskazówki jak ćwiczyć kreatywność.
- Taraszkiewicz, Małgorzata. Laboratorium kreatywności : skąd brać kreatywne pomysły?. "Przedszkole : miesięcznik dyrektora" 2017, nr 4, s. 43-45.
Prezentacja ćwiczeń i technik kreatywnego rozwiązywania problemów.
- Winiarek, Ida. Wygotski w akcji : dwanaście modułów - jedna praktyka. "Bliżej Przedszkola" 2012, nr 7/8, s. 88-92.
Moduł "Kreatywne modelowanie" - rozwój umiejętności społecznych wymaganych w pracy grupy przedszkolnej. Scenariusz zajęć - Włączanie świateł. Scenariusz zajęć - "Kurczęta między dmuchawcami. Moduł "Matematyka". Scenariusz zajęć Sukienki czy koszule? Mierzenie długości, wagi i objętości. Oś liczbowa, miary zbiorcze, liczenie grupami. Jakość, a nie ilość.
- Zielińska, Ewa. Przegląd metod aktywizujących rozwój dziecka w wieku przedszkolnym. "Bliżej Przedszkola" 2013, nr 2, s. 16-18.
Rozbudzanie twórczego myślenia i rozwijanie zdolności do kreatywności. Metody wspomagające rozwój dziecka. Metody rozwijające aktywność własną: pedagogika zabawy, muzykoterapia, metoda A. i M. Kniessów, metoda Karla Orffa, metoda Rudolfa Labana, zabawy grafomotoryczne, drama, zabawy rytmiczne, techniki plastyczne.
{slider Wydawnictwa zwarte}
- Edukacja małego dziecka : praca zbiorowa. T. 12, Kierunki zmian w edukacji i stymulacji aktywności twórczej. Ewa Ogrodzka-Mazur, Urszula Szuścik, Beata Oelszlaeger-Kosturek. Cieszyn : Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego ; Kraków : Impuls, 2017.
Tematyka opracowań tomu skupia się wokół strony osobowej dziecka, warunków, przestrzeni jego rozwoju twórczego oraz twórczości w obszarze edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Omówiono obszary aktywności dziecka w zakresie jego twórczości językowej, artystycznej, technologicznej. Zwrócono uwagę na stymulację jego osobowości poprzez właściwy dobór metod, technik, które wyzwalają jego twórcze podejście do rozwiązywania zadań i problemów pojawiających się w różnych sytuacjach, zarówno edukacyjnych, jak i życiowych. Proces kształtowania u dziecka twórczego podejścia do wszelkiego rodzaju działań pozwoli mu na bycie refleksyjnym, tzn. umiejącym się zatrzymać i zadawać pytania, poszukiwać rozwiązań i odpowiedzi, które będą wyłamywały się z powszechnie obowiązujących, krępujących swobodę standardów.
- Kamińska, Dorota. Jak bawić się i uczyć z pasją? : zastosowanie narzędzi myślowych TOC w pracy z dziećmi : [czyli Miniporadnik jak wychować dziecko Twórcze Optymistyczne i Ciekawe świata]. Kraków : Centrum Edukacyjne "Bliżej Przedszkola", 2012.
Poradnik zawiera: propozycje praktycznych rozwiązań dotyczących zastosowania narzędzi TOC w pracy z dziećmi w młodszym wieku, ze szczególnym zwróceniem uwagi na aspekt pracy z dziećmi nieposiadających jeszcze umiejętności pisania i czytania; propozycje zabaw, wzbogacone o autorskie pomysły i refleksje dotyczące zastosowania narzędzi TOC, pokazujące możliwości praktycznego zastosowania gałązki logicznej, chmurki i drzewka ambitnego celu podczas realizacji miniprojektów edukacyjnych; tematyką nawiązują one do znanych i lubianych przez dzieci bajek; karty pracy dla dzieci, a także gotowe schematy narzędzi TOC przeznaczone do pracy grupowej (z możliwością kserowania i laminowania).
- Kowalska, Joanna. Myślenie naukowe uczniów w edukacji przyrodniczej : sposoby rozwijania kompetencji ekonomicznych dzieci młodszych w edukacji przyrodniczej. Z. 1, Kształcenie myślenia naukowego uczniów w przedszkolnej edukacji przyrodniczej. Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2017.
Style i strategie uczenia się ; Trening strategiczny – dla kogo/po co/kiedy/jak ; Metody i narzędzia wspierające rozwijanie postaw autonomicznych w uczeniu się ; Praca w grupach i parach jako jeden ze sposobów zwiększenia autonomii uczniów.
Wersja online książki
- Płóciennik, Elżbieta. Rozwijanie mądrości dziecka : koncepcja i wskazówki metodyczne. Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
Autorka przedstawia rozwiązania edukacyjne, które od wczesnych etapów życia dziecka pozwolą w optymalny sposób rozwinąć jego zdolności i osobowość, m.in. refleksyjność, samodzielność oraz kompetencje społeczne i umiejętności rozwiązywania problemów, szczególnie o charakterze twórczym. Czytelnik znajdzie ponadto propozycje konkretnych ćwiczeń oraz sytuacji edukacyjnych, możliwych do zastosowania w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
- Płóciennik, Urszula. Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej : scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej. Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
Praktyczny poradnik metodyczny dla nauczycieli, wychowawców i pedagogów, pracujących w różnych instytucjach oświatowych, dla konsultantów i doradców metodycznych, a także rodziców. Zawiera wprowadzenie teoretyczne oraz przykłady sytuacji edukacyjnych, służących rozwijaniu inteligencji analitycznej, twórczej, praktycznej, refleksyjności, myślenia dialogicznego i dialektycznego oraz propozycje konkretnych ćwiczeń. Czytelnik znajdzie również zestaw scenariuszy zajęć do pracy z dziećmi w przedszkolu i szkole podstawowej.
Poradnik uzupełniają gotowe do powielenia karty pracy.
- Sobkowiak, Monika. Jak wspierać rozwój przedszkolaka? Warszawa : Edgard, 2019.
Autorka książki prezentuje zabawy i aktywności, które pozwolą wszechstronnie i harmonijnie wspierać przedszkolaki we wszystkich obszarach rozwoju: poznawczym, społeczno-emocjonalnym i psychomotorycznym. Zachęca do kształtowania u dzieci kompetencji przyszłości, takich jak: umiejętność analitycznego myślenia, kreatywność, znajomość podstaw programowania, zdolność do komunikowania się w prosty i bezpośredni sposób czy inteligencja emocjonalna. Pokazuje również, jak ogromne znaczenie dla kształtowania pewności siebie i poczucia sprawczości ma rozwój pasji i próbowanie swoich sił w różnorodnych działaniach, np. komponowaniu własnych piosenek, programowaniu czy układaniu tanecznej choreografii.
- Stańdo, Jacek. Spławska-Murmyło, Monika. Aktywizacja procesu dydaktycznego w przedszkolnej i wczesnoszkolnej edukacji matematycznej. 4, Jak rozwijać kompetencje ekonomiczne u najmłodszych? Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2017.
Aktywność ekonomiczna dzieci i młodzieży, Dlaczego warto kształtować postawę przedsiębiorczą?, Rozwijanie kompetencji ekonomicznych.
Wersja online książki
{slider Film edukacyjny}
- O oszczędzaniu : opowieści Złociszka : przedstawienie teatralne dla dzieci przedszkolnych. Katarzyna Czajka ; reż. Katarzyna Czajka i Jadwiga Wiśniewska. Warszawa : Fundacja "Godnie Żyć" ; we współpracy z NBP, 2016.
Złociszek - bajkowa postać małego pieniążka, w towarzystwie leśnych zwierzaków, opowiada dzieciom o oszczędzaniu, jego formach i korzyściach.
{slider Edukacyjne zasoby Internetu}
- Arkabus, Agata. Przyjemne z pożytecznym, czyli jak rozwijać kompetencje kluczowe w szkoleniach dla nauczycieli przedszkoli. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=18252 .
- Dryjas, Katarzyna. Jas, Małgorzata. Wspomaganie przedszkoli w rozwijaniu u dzieci kompetencji kluczowych. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=18421 .
- Iwanowska, Jadwiga [i in.]. Przedsiębiorczy przedszkolak – konspekty zajęć. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: http://www.umwd.dolnyslask.pl/fileadmin/user_upload/Gospodarka/Akademia_Przedszkola/Przedsiebiorczy_przedszkolak_-_konspekty.pdf.
- Jak wychować przedsiębiorcze dziecko: 10 kluczowych kompetencji, w jakie możesz wyposażyć dziecko. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://generali-investments.pl/contents/display-article/klient-indywidualny/jak-wychowac-przedsiebiorcze-dziecko-10-kluczowych-kompetencji-w-jakie-mozesz-wyposazyc-dziecko.
- Kondracka-Szala, Marta. Przedsiębiorczość i edukacja ku przedsiębiorczości z perspektywy nauczycielek przedszkola oraz studentek pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/62/id/1212.
Artykuł to przede wszystkim prezentacja wyników przeprowadzonych badań ankietowych wraz z wnioskami. W opracowaniu przedstawiono również kontekst teoretyczny podjętych działań badawczych.
- Pietras, Beata. Przedsiębiorczość już od przedszkola. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: http://www.cen.edu.pl/uploads/i.lotysz/Przedsibiorczo.pdf.
Innowacja pedagogiczna opracowana przez nauczycieli z Przedszkola Gminnego w Boninie.
- Poźniak-Bartkowiak, Wioletta. Mały Przedsiębiorca –program wychowania przedszkolnego, poszerzony o treści dotyczące przedsiębiorczości, dla dzieci od 3 do 6 lat. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://zasobyip2.ore.edu.pl/pl/publications/download/43505.
Innowacyjny program wychowania przedszkolnego.
- Projekt „Kompleksowy program rozwijania kompetencji kluczowych uczniów”. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://pm8.zso3.olsztyn.pl/kompetencje-kluczowe-naszym-przedszkolu/.
Projekt opracowany przez Przedszkole Miejskie nr 8 w Olsztynie.
- Przedsiębiorczość w przedszkolu. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: https://www.godmother.pl/tag/przedsiebiorczosc-w-przedszkolu/.
Cykl artykułów na temat nauki przedsiębiorczości dla dzieci zamieszczony na blogu Godmother.
- Zadania przedszkola w zakresie kształtowania kompetencji kluczowych. [online]. [Dostęp 25 czerwca 2020 r.]. Dostępny na: http://zsp20.wroclaw.pl/wp-content/uploads/2018/12/KOMPETENCJE-KLUCZOWE.pdf .
{/sliders}
Opracowanie:
Anna Kokot-Rutkowska
Wydział Informacji Edukacyjnej Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu
